HAPPY 100th BIRTHDAY MY BELOVED RECITER

17 September 2017 - 100 tahun kelahiran Sheikh Mahmud Khalil Al Husari 

Tahun ini adalah anniversary ke 100 kelahiran seorang manusia besar di dunia ini. Sesiapa sahaja yang belajar Al-Quran secara serius akan mengenali manusia luar biasa ini. Beliau dianggap sebagai "Suara Al-Quran" kerana alunan bacaannnya yang sungguh mempersonakan didengar seluruh dunia. Terdapat beribu-ribu qari dan qariah di segenap pelusuk tetapi setakat ini  tidak ada sesiapa yang mampu mengatasi kehebatan Sheikh Al Husari. Nama beliau sinonim dengan pembacaan Al-Quran yang tepat. Bacaan beliau dijadikan rujukan sehingga hari ini lama setelah beliau meninggal dunia pada 1980.

Sheikh Mahmud Khalil Al Husari 

17 September 1917 - 24 November 1980

Aku sudah kenal bacaannya semenjak kecil. Bila ada kematian pembesar negara, RTM akan memainkan bacaan beliau dalam radio dan tv. Suatu masa dahulu azan beliau menjadi ikutan banyak bilal masjid.

azan oleh Sheikh Al Husari

Aku menjadikan bacaan Sheikh Al Husari sebagai panduan sejak aku diberitahu oleh guru Al-Quranku di UIA,  Ustaz Muhd Muhsin Sheikh Ahmad Al Hafiz (sekarang almarhum). Ustaz Muhsin berpesan, pembacaan Al-Quran hendaklah dipelajari mengikut kaedah talaqqi dan musyafahah (membaca secara berhadapan dengan guru). Apabila semua selok-belok tajwid dipelajari barulah seseorang dibenarkan belajar secara mendengar kaset, TV atau video. Bacaan rakaman kaset yang Ustaz Muhsin luluskan hanya Sheikh Mahmud Khalil Al Husari dari Mesir kerana ketepatan bacaannya daripada aspek tajwid dan sebutan makhraj al hurfnya yang jelas. Satu lagi aspek rujukan penting daripada beliau terutama bagi pembaca-pembaca Al-Quran yang tidak mahir berbahasa Arab ialah hukum waqaf dan ibtida' iaitu tempat berhenti dan cara menyambung bacaan yang terhenti tersebut.

Sempena ulangtahun kelahirannya ke 100 pada 17 September 2017 aku  membuat research yang lebih mendalam tentang Sheikh ini. Aku rasa ada semacam attachment dengan beliau sejak aku mula mendengar bacaannya secara murattal di radio zaman aku kecil dulu. Beliau ada saham yang besar dalam kecintaan aku kepada pembacaan Al Quran. Selain mengambil bacaannya sebagai sumber rujukan, aku selalu memainkan bacaannya bila jiwa aku keluh-kesah. Kalau aku susah tidur aku akan memainkan kasetnya. Semasa aku jadi hakim dahulu, bila aku rasa stres dengan karenah perbicaraan mahkamah aku akan stand down masuk kamar dan mendengar bacaannya melalui telefon bimbit. Ia terapi yang sungguh mujarab bagiku.

mendapat tempat pertama ujian qari-qari seluruh Mesir untuk menjadi qari tetap Radio Mesir

diberi penghormatan membaca Al-Quran di Arafah di musim haji 1958

terlibat dalam merangka skima pemarkahan dan 

hakim majlis musabaqah Al-Quran Malaysia 

Sheikh Al Husari lahir di zaman keemasan qari-qari kelahiran Mesir di mana ramai mereka memperdengarkan bacaan ke seluruh ceruk rantau Mesir malah  serata dunia. Mereka diangkat ke tahap yang tinggi setara dengan penyanyi-penyanyi seperti Umm Kulthum, Mohamad Abdul Wahab dan Farid Al Atrash. Dalam hal ini Sheikh Al-Husari tergolong dalam empat qari paling utama di Mesir di samping Sheikh Muhammad Siddiq Al Minshawi, Sheikh Mustafa Ismail dan Sheikh Abdul Basit Abdul Samad.

 

Beliau orang pertama  merekodkan bacaan  Al Quran sepenuhnya. Bacaannya secara murattal
dengan lagu Nahawand dalam bacaan mertabat tadwir seperti ini sangat kusyuk dan boleh mengalirkan airmata pendengar

Sheikh Al Husari dilahirkan di sebuah desa kecil bernama Shubra An Namlah di Tanta, utara Mesir pada 1 Zulhijah 1335 Hijrah bersamaan 17 September 2017. Ketika berumur 4 tahun sebelum dia belajar menulis dan membaca,  bapanya menghantarnya kepada guru-guru  Al-Quran untuk belajar menghafal. Dalam usia 8 tahun beliau telah menghafal seluruh Al Quran. Kerana usianya terlalu muda untuk memasuki madrasah Al-Quran secara formal, beliau telah membaca Al-Quran di beberapa masjid di kampungnya dan menjadi terkenal kerana tajwidnya yang baik serta suaranya yang istimewa. Apabila umurnya 12 tahun barulah beliau diterima masuk dalam Institut Al-Quran di bawah sistem yang ditaja oleh Universiti Al-Azhar. Di sini Sheikh Al Husari belajar sehingga mendapat ijazah di samping memahirkan diri membaca Al-Quran dalam 10 qiraat  (jenis bacaan) yang masyhur.

Pada tahun 1944 dalam usia 27 tahun beliau menjadi terkenal seluruh Mesir apabila mendapat tempat pertama dalam peperiksaan qari-qari yang memohon jawatan pembaca Al Quran Radio Mesir. Beliau dilantik menyertai Radio Mesir pada hari yang sama.  Mulai saat itu suaranya dikenali ramai. Selepas beliau merakam suaranya dalam tahun 1961 Radio Mesir hanya  menyiarkan bacaannya seorang selama sepuluh tahun tanpa henti.

Sheikh Al Husari mempunyai nafas panjang yang dialunkan secara natural tanpa dipaksa-paksa seperti sesetengah qari. Beliau boleh membaca Al Quran secara berlagu dengan baik tetapi beliau bertarannum secara sangat berhati-hati tanpa berkompromi dengan hukum tajwid. Ketika membaca dengan kusyuk beliau akan menggeleng-gelengkan kepalanya ke kiri-dan ke kanan secara perlahan seperti orang beratib. Dikatakan, nada lagu dan stail pembacaan beliau terbit secara spontan hasil penghayatan beliau kepada makna-makna yang tersirat dalam ayat-ayat yang dibacanya. Beliau menegur pendengar-pendengar bacaan Al Quran Mesir yang menjerit-jerit  memuji-muji  para qari yang mengalunkan Al Quran secara berlebih-lebihan kerana ada masanya ayat yang dialunkan itu menceritakan azab neraka atau ancaman Allah.

Sheikh Al Husari mengabdi diri kepada Al Quran seluruh hidupnya. Selain memperdengarkan bacaannya beliau juga seorang ulama tafsir dan hadis serta selalu memberi kuliah di universiti di Mesir dan negara-negara Arab. Beliau juga berkebolehan mengarang dan merupakan qari pertama menulis kitab mengenai ilmu qiraat. Beliau dikenali sebagai orang yang warak dan mencetak hasil tulisannya menggunakan wang sendiri dan kemudian mengedarkannya secara percuma. Beliau menginfaq satu pertiga daripada hartanya kepada aktiviti-aktiviti berkaitan dengan Al Quran.

Peninggalan Sheikh Al Husari yang tidak ternilai ialah rakaman suaranya yang didengar oleh jutaan orang seluruh dunia sehingga hari ini. Beliau adalah orang pertama dalam sejarah merakam  Al Quran 30 juz dalam media audio. Ini dilakukan beliau dengan rakaman bacaan secara murattal mengikut qiraat riwayat Hafs dari Asim pada tahun 1961. Ini dikuti dengan bacaan lengkap qiraat riwayat Warsy dari Nafi’ dalam tahun 1964. Selepas itu dalam tahun 1968 beliau merakamkan pula qiraat riwayat Qalun dan riwayat Al Duri. Beliau juga merakamkan bacaannya secara mujawwad. Semua ini dilakukan beliau secara sangat teliti dan audio-audio itu hanya diluluskan setelah bacaannya disemak oleh pelbagai ulama. Lebih daripada itu Sheikh Al Husari membuat rakaman-rakaman itu secara percuma tanpa meminta sebarang bayaran dari studio.

Allah menyatakan dalam Al-Quran (mafhum):

     "Sesungguhnya Kami yang menurunkan Az-Zikr (Al-Quran) dan sesungguhnya Kami akan 
      memeliharanya" [Al-Hijr (15:9)]

Ulama menafsirkan, antara cara Allah memelihara kesucian Al-Quran ialah melahirkan para qari dan penghafaz dalam setiap generasi. Mereka ini mengenal setiap huruf dalam Al Quran seperti kita semua mengenal huruf A-Z atau nombor 1-9. Di atas qari-qari ini terletak tanggungjawab yang sangat berat untuk memastikan keaslian kitab suci ini kekal seperti mana Ia diterima dari Nabi Muhammad SAW dalam aspek tulisan dan bacaannya. Qari yang diiktiraf  memiliki sanad (pertalian) bacaannya tanpa terputus dari Rasulullah SAW. Oleh kerana itu ada satu aliran pembacaan yang tidak menggalakkan atau menegah  Al-Quran dilagukan. Dalam hal ini Sheikh Al Husari berpendapat ia boleh dibaca secara berlagu (tarannum) tetapi ia dibuat secara berhati-hati supaya penghayatan terhadap Kalam Allah itu kekal.

Di kalangan qari di Mesir beliau mempunyai status istimewa sebagai ketua para qari dengan gelaran khas Sheikh Al-Maqari. Pendapat beliau sering diminta oleh media dalam isu-isu berkaitan Al Quran. Beliau sering mengiringi pembesar-pembesar  Mesir termasuk Rektor Al-Azhar ke seluruh dunia memperdengarkan bacaannya. Beliau diberi penghormatan membaca Al-Quran dalam Rumah Putih, Istana Buckingham, Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, Kongres Amerika dan banyak ibukota negara Islam dan bukan Islam.

bertemu Presiden Carter di Rumah Putih

Diberitakan terdapat peristiwa orang-orang memeluk Islam apabila mendengar bacaan Sheikh Al Husari. Dalam tahun 1965  ketika melawat Perancis 10 orang memeluk Islam setelah mendengar alunan bacaan Al Quran oleh beliau. Kemudian, semasa melawat Amerika Syarikat dalam dekad 1970an 18 lelaki dan seorang wanita memeluk Islam dalam satu majlis di mana beliau memperdengarkan bacaan Al Quran.

Semasa aku membuat kajian Tilawah Al-Quran beberapa tahun lalu, aku bertemu lagenda tilawah yang menjadi hakim selama hampir  enam dekad iaitu Tan Sri Hassan Azhari. Menurut Tan Sri Hassan, Sheikh Al Husari terlibat secara langsung dalam merangka skima pemarkahan Musabaqah Al-Quran Malaysia semasa ia dimulakan di awal 1960an dengan dibantu oleh timbalan beliau Sheikh Amir Al Said Uthman. Beliau juga bertindak sebagai hakim dan sering memperdengarkan bacaannya dalam majlis tersebut. Aku berpeluang menonton beliau sebagai qari jemputan membaca Surah Al Bayyinah semasa aku meneliti video lama di Filem Negara Malaysia di Petaling Jaya. Kelihatan beliau masih muda dalam usia 40an dengan janggut hitam keputihan.

Di negara ini pita bacaan beliau dimainkan dalam radio dan tv sejak 1960an dalam proram-program keugamaan terutama apabila berlaku kematian pemimpin negara atau malapetaka. Suatu masa dahulu azan solat dan bacaan tarhim  dan ibtihal sebelum solat subuh oleh Sheikh Al Husari sering berkumandang di udara. Perkara yang sama juga berlaku dalam stesen-stesen penyiaran rasmi di Indonesia, Singapura dan Brunei.

Qari masyhur ini meninggal secara mengejut akibat komplikasi jantung sebaik menamatkan solat Isya pada Isnin 16 Muharam bersamaan 24 November 1980 dalam usia 63 tahun. Walaupun beliau telah meninggalkan dunia ini suara emas beliau kekal didengar saban hari seluruh dunia. Rakaman bacaan beliau menjadi ilmu yang diwarisi umat Islam selain menjadi sedekah jariah beliau yang berkekalan. Inna lillahi wa inna ilaihi rajiun. Al Fatihah.


Bersambung - Duka Sheikh Al Husari (Yasmin Al Khayam)